Max Herrmann-Neisse

---

Życiorys

Max Herrmann-Neisse, syn właściciela gospody, rozpoczął swoją edukację w zakresie germanistyki, ucząc się w Monachium oraz Wrocławiu. W 1906 roku zadebiutował tomikiem wierszy zatytułowanym Ein kleines Leben. Jego kariera zawodowa nabrała tempa w 1909 roku, kiedy to podjął pracę jako krytyk teatralny w nyskiej gazecie „Neisser Tageblatt”. Szybko zdobył uznanie, publikując wiersze w renomowanych czasopismach takich jak „Die Aktion” oraz „Pan”. W 1913 roku opublikował cykl Porträte eines Provinztheaters, co wywołało skandal i zakończyło jego pracę w gazecie.

W 1914 roku rozpoczął pisanie powieści Cajetan Schaltermann, która jednak z powodu problemów z cenzurą została wydana dopiero w 1920 roku. W trakcie I wojny światowej swoje teksty publikował jedynie w pacyfistycznych periodykach. Warto również zwrócić uwagę na jego komedie, które stworzył głównie w latach 1919–1922. Najbardziej znaną z nich była Josef der Sieger, znana również pod tytułem Albine und August, będąca parodią znanej sztuki Gerharta Hauptmanna Und Pippa tanzt!.

Herrmann-Neisse kontynuował swoje publikacje literackie, wydając kolejne tomy poezji. W jego życiu artystycznym ważne były przyjaźnie z licznymi twórcami, takimi jak Franz Jung, René Schickele, Paul Zech, a później również Stefan Zweig. Szczególnie zażyłe relacje łączyły go z Georgiem Groszem.

W 1933 roku, w obliczu rosnącego zagrożenia w Niemczech, pisarz podjął decyzję o emigracji. Po krótkim pobycie w Zurychu, gdzie w 1936 roku wydał jedyny na obczyźnie tomik wierszy Um uns die Fremde, osiedlił się w Londynie, gdzie spędził ostatnie lata swojego życia. W Wielkiej Brytanii zmagał się z izolacją i nieprzyznaniem mu obywatelstwa, po tym jak w 1938 roku stracił niemieckie. Max Herrmann-Neisse zmarł w 1941 roku, prawdopodobnie wskutek ataku serca, a jego grób znajduje się na cmentarzu Marylebone w Londynie.

Jak mnożenie się zapomnienia dotknęło wielu twórców tamtych czasów, tak i on szybko popadł w niepamięć. Jednakże jego dorobek zaczęto odkrywać na nowo od lat 80. XX wieku, a jego dzieła ponownie wydawano i wprowadzano do obiegu literackiego.

Twórczość

Max Herrmann-Neisse pozostawił po sobie znaczący dorobek literacki, który obejmuje szeroki wachlarz form, od wierszy po powieści. Jego prace są świadectwem głębokiej refleksji na temat życia, sztuki i społeczeństwa. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najważniejszych dzieł:

• Ein kleines Leben. Gedichte und Skizzen, 1906,
• Das Buch Franziskus, 1911,
• Porträte des Provinztheaters. Sonette, 1913,
• Sie und die Stadt, 1914,
• Empörung, Andacht, Ewigkeit. Gedichte, 1918,
• Verbannung. Ein Buch Gedichte, 1919,
• Die Preisgabe. Gedichte, 1919,
• Joseph der Sieger. Drei Bilder, 1919 (później pod tytułem Albine und Aujust),
• Die Laube der Seligen. Eine komische Tragödie, 1919,
• Cajetan Schaltermann, 1920,
• Hilflose Augen. Prosadichtungen, 1920,
• Der Flüchtling, 1920,
• Der letzte Mensch. Eine Komödie vor Weltuntergang, 1922,
• Die bürgerliche Literaturgeschichte und das Proletariat, 1922,
• Im Stern des Schmerzes. Ein Gedichtbuch, 1924,
• Die Begegnung. Vier Erzählungen, 1925,
• Der Todeskandidat. Erzählung, 1927,
• Einsame Stimme. Ein Buch Gedichte, 1927,
• Abschied. Gedichte, 1928,
• Musik der Nacht. Gedichte, 1932,
• Ein deutscher Dichter bin ich einst gewesen. Gedichte, 1934,
• Um uns die Fremde. Gedichte, 1936,
• Letzte Gedichte, herausgegeben von Leni Herrmann, 1941.

To niezwykle bogaty zbiór, który ukazuje różnorodność jego twórczości oraz głębię poruszanych tematów. Herrmann-Neisse potrafił w swych utworach uchwycić ulotność życia i złożoność ludzkich emocji, co czyni go jednym z ważniejszych twórców swojego czasu.

Odniesienia w kulturze

Wiersz „Ein deutscher Dichter bin ich einst gewesen” (w tłumaczeniu: „Byłem kiedyś niemieckim poetą”) autorstwa Maxa Herrmanna-Neisse, stał się źródłem inspiracji dla niemieckiego zespołu muzycznego Heaven Shall Burn. Zespół ten, wykorzystując tematy i emocje zawarte w poezji Herrmanna-Neisse, stworzył utwór „Of Forsaken Poets”, który znalazł się na albumie Invictus (Iconoclast III), wydanym w 2010 roku.

---

Oceń: Max Herrmann-Neisse

---