W sercu Nysy znajduje się Piękna Studnia, która zachwyca odwiedzających swoją bogatą dekoracją. To jedna z najstarszych studni miejskich, co czyni ją nie tylko ciekawym obiektem do podziwiania, ale również świadkiem historii tego miasta.
Studnia znajduje się w doskonałej lokalizacji, blisko rynku, na początku ulicy Wrocławskiej. Jej wyjątkowość przejawia się nie tylko w architekturze, ale także w uznaniu, jakie zdobyła w skali całego kraju.
Warto podkreślić, że Piękna Studnia uznawana jest za arcydzieło barokowej sztuki kowalskiej, co czyni ją jednym z najcenniejszych oraz najpiękniejszych zabytków, jakie można zobaczyć w Nysie.
Opis
Głębokość zdejmowanej studni to 7 metrów, z czego jej dolna część sięga 2 metry w poziom wodonośny. Cembrowina, stworzona z marmuru sławniowickiego, jest osłonięta złożoną obudową z żelaznych sztab. Zewnętrzna wysokość wyróżniającej się czaszy przekracza 5 metrów, a jej średnica wynosi 186 cm. Masa konstrukcji to około 2600 kg.
Wspaniałą dekorację obudowy stanowią liczne motywy roślinne oraz fantazyjne wizerunki zwierząt, a także postacie związane z wodą, w szczególności stworzenia morskie. Górna część obudowy została zamknięta w przepiękny sposób, a jej wieńczące elementy wzbogacono o kwiatony. Na szczycie znajduje się złocony podwójny orzeł austriackich Habsburgów, dodający całości majestatu. Cała konstrukcja została wzmocniona trzema obręczami, z których jedna opatrzona jest napisem: „AUS BELIBEN EINES LOBLICHEN MAGISTRATS MACHTE MICH WILHELM HELLWEG ZEUGMEISTER A. D. 1686”.
Cembrowina, wznosząca się nad studnią, również nie jest pozbawiona dekoracji. Na jej powierzchni można dostrzec główki aniołków oraz imponujące sylwetki smoków i innych fantastycznych stworów. Wewnątrz obiektu zainstalowano pompy wodne – to jedno z pierwszych tego typu urządzeń w regionie Śląska.
Piękna Studnia to dzieło, które prezentuje różnorodność stylów artystycznych. Bogactwo ozdób, kreatywność oraz zachwycająca forma klasyfikują to miejsce jako przykład sztuki barokowej. Z kolei linearne ornamenty, zdobiące konstrukcję kraty, mają bardziej renesansowy charakter. Dodatkowo, charakterystyczne dla architektury gotyckiej kwiatony także wkomponowano w całość.
Historia
Studnie miejskie miały niegdyś kluczowe znaczenie dla życia mieszkańców. Ich obecność gwarantowała dostęp do wody pitnej, co czyniło je niezwykle cennymi zasobami. Z tego powodu każda studnia była szczególnie pielęgnowana, zwłaszcza w trudnych czasach konfliktów i wojen. Taki przypadek dotyczył również Pięknej Studni, usytuowanej w sąsiedztwie nieistniejącego już budynku, który w przeszłości należał do parafii św. Jakuba.
Jak głosi legenda z czasów wojny trzydziestoletniej (1618-1648), Szwedzi, oblegający miasto Nysa, pokusili się o zmuszenie jego mieszkańców do kapitulacji poprzez zatrucie wszystkich dostępnych studni. Jednakże, mieszkańcom udało się odkryć podziemną żyłę wodną, z której doprowadzili czystą wodę na ulicę Wrocławską. Ta jedyna, nieskażona źródło, stała się przedmiotem szczególnej ochrony, a społeczność mianowała do stróżowania nad nią dwóch żołnierzy. Niestety, szpiedzy szwedzcy w końcu zdołali osłabić czujność strażników, w efekcie doprowadzając do zatrucia tego ostatniego bastionu czystej wody.
W wyniku tych tragicznych wydarzeń Nysa musiała capitulować. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej, w trosce o bezpieczeństwo mieszkańców, władze miejskie postanowiły zmodernizować system zaopatrzenia w wodę na ulicy Wrocławskiej. Inicjatywa miała na celu skuteczną ochronę przed powtórkami tak dramatycznych sytuacji oraz zapobieżenie ewentualnym działania czarownic. W ramach przebudowy studni, tradycyjny kołowrót zastąpiono pompą, która zyskała solidne zabezpieczenie w formie kraty.
Pomysłodawcą tej ważnej inwestycji był wówczas burmistrz Nysy, Caspar Naas. Zlecił on wykonanie prac artyście i rzemieślnikowi Wilhelmowi Hellewegowi, który pełnił funkcję mincerza biskupiego oraz ślusarza. Uroczystość odsłonięcia Pięknej Studni odbyła się 15 września 1686 roku, a jej data przypadkowo zbiegła się z momentem wyzwolenia stołecznego miasta Budy spod tureckiej okupacji.
Przez następne dwa stulecia brak jest jakichkolwiek wzmianków o tym obiekcie w dostępnych źródłach historycznych. Wzmianki o Pięknej Studni zaczęły pojawiać się dopiero w drugiej połowie XIX wieku, w literaturze naukowej. Mieszkańcy Nysy korzystali z wody z tej studni do 1880 roku, kiedy to stała się zbędna z uwagi na uruchomienie nyskich wodociągów. Niemniej jednak, Piękna Studnia pozostała w pamięci jako wspaniała ozdoba miasta.
Warto dodać, że Piękna Studnia, podobnie jak inne nyskie zabytki, przetrwała wiele prób, w tym kataklizmy i inne niebezpieczeństwa. Okazała się odporna na korozję oraz działania wandali, a także na liczne bombardowania, jakie miały miejsce podczas drugiej wojny światowej. W tym czasie jej obudowa znalazła schronienie w Forcie Wodnym, usytuowanym na obrzeżach parku.
Studnia była poddawana różnym zabiegom konserwatorskim w latach 1889, 1935 oraz 1970, przywracając jej dawną świetność. Ostatnia renowacja przeprowadzona w 2000 roku doprowadziła do ponownego umieszczenia na jej szczycie wizerunku złotego podwójnego orła Habsburgów.
Piękna Studnia dzisiaj
W dzisiejszych czasach Piękna Studnia jest zaledwie historycznym symboliczny miejscem, z którego nikt już nie czerpie wody.
Współczesna okolica to dzielnica, gdzie dominują bloki mieszkalne, które powstały w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Wzniesione zostały na fundamentach zniszczonych podczas II wojny światowej zabytkowych kamienic.
Piękna Studnia wyróżnia się wyraźnie na tle tej monotonnej architektury, stanowiąc piękny fragment przeszłości w nowoczesnym krajobrazie.
Warto także dodać, że nocą studnia jest pięknie podświetlona, dzięki czemu przez całą dobę można podziwiać jej bogato zdobione elementy.
Turyści, którzy odwiedzają Nysę, chętnie wrzucają do jej wnętrza symboliczny grosik, obiecując sobie, że w przyszłości ponownie tu wrócą.
Pozostałe obiekty w kategorii "Zabytki":
Dwór Biskupi w Nysie | Pałac Biskupi w Nysie | Dom Komendanta w NysieOceń: Piękna Studnia w Nysie