Franciszka Werner, znana również jako Franziska Werner, to postać o szczególnym znaczeniu w historii kościoła katolickiego oraz działalności zakonnic. Urodziła się 2 grudnia 1817 roku w Nysie, a swoje życie zakończyła 14 grudnia 1885 roku w tym samym mieście.
Była niemiecką zakonnicą, która odegrała kluczową rolę jako współzałożycielka Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety (elżbietanek). W ciągu swojej działalności stała się wikarią generalną oraz drugą przełożoną generalną zgromadzenia.
Franciszka Werner została również wyniesiona na ołtarze jako Służebnica Boża Kościoła katolickiego, co świadczy o jej głębokiej pobożności oraz oddaniu sprawom religijnym i charytatywnym.
Życiorys
Pochodząca z Dolnego Śląska, Franciszka Werner przyszła na świat 2 grudnia 1817 roku w Nysie, w rodzinie mieszczańskiej, której głową był szewc Franciszek. Jej matką była Franciszka z domu Guteratz. Już następnego dnia, 3 grudnia, została ochrzczona w kościele św. Jakuba w Nysie. Chrzest dokonany przez wikariusza Langego, obdarzył ją imionami: Franciszka, Barbara i Augusta. Rodzicami chrzestnymi byli Józef oraz Rosina Wolff. W okresie swojego dzieciństwa uczęszczała do Miejskiej Szkoły Katolickiej dla Dziewcząt w Nysie, gdzie oprócz umiejętności czytania i pisania, nauczyła się także rękodzielnictwa.
W wieku 13-14 lat przyjęła pierwszą komunię świętą, a następnie bierzmowanie, które odbyło się w kościele św. Jakuba – miało to miejsce 5 lub 6 września 1838 roku.
Życie konsekrowane
Oprócz religijnej atmosfery panującej w jej domu rodzinnym, Franciszka postanowiła obrać drogę życia konsekrowanego, idąc w ślady swojego brata Teodora, który związał się z zakonem bonifratrów. W we wrześniu 1842 roku, dołączyła do swojego rodzeństwa: Marii (potem błogosławionej) i Matyldy Merkert, które wynajęły mieszkanie w kamienicy pod patronatem św. Piotra i Pawła przy placu Kościelnym w Nysie. Działając według wskazówek spowiednika, ks. Franciszka Fischera, połączyły siły z Klarą Wolff, która miała wizję opieki nad chorymi i opuszczonymi w ich domach, co dało początek działalności charytatywnej w Nysie.
W dniu 31 lipca 1844 roku, członkinie stowarzyszenia zobowiązały się do przestrzegania statutów oraz ustalonego porządku dziennego „Stowarzyszenia pw. Najświętszego Serca Jezusa dla pielęgnacji opuszczonych chorych”. Stowarzyszenie to przyjęło nazwę „Szarych sióstr”. Zaraz potem, 27 lutego 1846 roku, Franciszka oraz Matylda podjęły się opieki nad chorymi w miejskim szpitalu w Prudniku. Po dwóch miesiącach ciężko zachorowały na tyfus i zostały hospitalizowane. Około 20 maja 1846 roku udało się jej wrócić do Nysy.
Od grudnia 1846 do 27 lutego 1849 pełniła rolę przełożonej „Szarych sióstr” w Nysie. W dniu 27 lutego 1849 roku, Maria Merkert wróciła z Pragi, stając się nowicjuszką sióstr boromeuszek. W ciągu piętnastu miesięcy nowicjatu, 18 czerwca 1850 roku, opuściła ten zakon z uwagi na swoje zdrowie i udała się do krewnych w Jędrzychowie. Następnie, 4 listopada 1850 roku, współpracując z Marią Merkert, wysłała list do lokalnych władz, w którym prosiła o wsparcie dla dzieła, które miały zamiar realizować w opiece nad chorymi. Założyły stowarzyszenie pod patronatem św. Elżbiety Węgierskiej.
W latach 1857-1872 pełniła urząd przełożonej wrocławskiego domu zakonnego. 5 maja 1860 roku, razem z pierwszą grupą sióstr, składała pierwsze śluby czasowe obejmujące czystość, ubóstwo i posłuszeństwo, a także ślub dotyczący opieki nad biednymi. Jej działalność obejmowała również pielęgnację chorych i rannych w czasie dwóch wojen: prusko-austriackiej (1866) i francusko-pruskiej (1870-1871).
Po śmierci s. Marii Merkert CSSE w 1872 roku wróciła do Nysy, gdzie na polecenie biskupa wrocławskiego Heinricha Förstera pełniła funkcję wikarii generalnej. 11 marca 1873 roku, została wybrana drugą przełożoną generalną Zgromadzenia Szarych Sióstr św. Elżbiety. 11 maja 1885 roku, po raz pierwszy w dziejach zgromadzenia, w domu macierzystym w Nysie złożyła śluby wieczyste, oddając zgromadzenie Niepokalanemu Sercu Maryi. Zmarła w opinii świętości 14 grudnia 1885 roku, a początkowo pochowano ją 17 grudnia na cmentarzu Jerozolimskim w Nysie, w sąsiedztwie grobu s. Marii Merkert CSSE. Później, w 1964 roku, jej szczątki zostały ekshumowane i przeniesione do kościoła św. Jakuba w Nysie, gdzie złożono je do krypty pod kaplicą Świętej Trójcy.
Na mocy zezwolenia abp. Alfonsa Nossola, 11 września 1997 roku, w macierzystym domu w Nysie odkryto cynkową skrzynię z fragmentami ciał, które znalazły się przy jej szczątkach podczas ekshumacji w 1964 roku. Po oczyszczeniu, fragmenty zostały złożone do nowego sarkofagu, który umieszczono w lewej części kaplicy Świętej Trójcy w bazylice św. Jakuba w Nysie.
Publikacje
– Franciszka F. Werner, Listy współzałożycielki i drugiej przełożonej generalnej Matki Franciszki Werner oraz dokumenty dotyczące historii Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety 1850-1885. (PDF), Rzym: Zarząd Generalny Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety, 2017, ISBN 978-2-7468-3552-8, OCLC 1038424980 [zarchiwizowane z adresu 2021-12-03]. Brak numerów stron w książce.
– Franciszka Werner (myśli wybrała siostra M. Anna Kołodziejczyk): Wyrwane z kontekstu. Myśli matki Franciszki. Pelplin: Wydawnictwo „Bernardinum”, 2020. ISBN 978-83-8127-469-2. OCLC 1241628325. Brak numerów stron w książce.
Proces beatyfikacyjny
Na wniosek sióstr elżbietanek, które są głęboko przekonane o niezwykłej świątobliwości życia Franciszki Werner, podjęto decyzję o jej wyniesieniu na ołtarze. Zbieranie dokumentacji dotyczącej jej życia i ewentualnego procesu beatyfikacyjnego powierzono o. Edwardowi Frankiewiczowi OFM, który w latach 1961–1972 zrealizował kwerendy w różnych archiwach kościelnych, zakonnych oraz państwowych. Już w latach 1959–1965 podjęto pierwsze kroki w celu wszczęcia procesu beatyfikacyjnego. Jednakże, z uwagi na niekorzystne okoliczności społeczno-polityczne oraz braki dokumentacyjne, nie udało się rozpocząć formalnego procesu informacyjnego.
27 lutego 2020 roku, działając z upoważnienia przełożonej zgromadzenia elżbietanek, siostra Margarita Cebula CSSE zwróciła się do biskupa opolskiego Andrzeja Czai z prośbą o rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego. Następnie, 28 lutego 2020, bp Czaja wystąpił do Konferencji Episkopatu Polski o wyrażenie opinii na temat tej inicjatywy. Biskupi zebrani na 386. plenum Konferencji Episkopatu Polski, które miało miejsce na Jasnej Górze w Częstochowie w dniach 27–29 sierpnia 2020, jednogłośnie poparli tę propozycję.
W efekcie tego, 24 listopada 2021 roku biskup Czaja zainaugurował proces beatyfikacyjny Franciszki Werner podczas uroczystej mszy świętej, która odbyła się w bazylice św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie. Postulatorką procesu została s. Margarita Cebula CSSE. Do pracy nad jej spuścizną powołano również specjalną komisję historyczną w składzie:
- bp prof. Jan Kopiec – przewodniczący komisji,
- ks. dr Mariusz Drygier,
- s. dr Aleksandra Leki CSSE.
Dodatkowo powołano trybunał diecezjalny, który pracuje w następującym składzie:
- ks. Waldemar Przyklenk – delegat biskupa,
- ks. Piotr Kutynia – promotor sprawiedliwości,
- ks. Maciej Skóra – notariusz aktuariusz,
- s. Weronika Glombica CSSE – notariusz pomocnik,
- s. Margarita Cebula CSSE – postulatorka procesu.
Od momentu rozpoczęcia tego procesu Franciszka Werner otrzymuje tytuł Służebnicy Bożej, co stanowi ważny krok w kierunku jej beatyfikacji.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Kaspar von Logau | Bernard Mikisch | Joseph Schuberth | Matylda Merkert | Karl Franz Neander von Petersheide | Maria MerkertOceń: Franciszka Werner