Kościół św. Dominika w Nysie

---

Historia

Historia kościoła św. Dominika w Nysie sięga lat 1784-1788, kiedy to jego budowę rozpoczęli dominikanie w dzielnicy zwanej Friedrichstadt, obecnie Radoszyn. Przez wiele lat zakon był odpowiedzialny za zarządzanie tym miejscem oraz przylegającym klasztorem, aż do momentu sekularyzacji dokonanej przez władze pruskie w 1810 roku. W wyniku tych zmian budynki zakonne zostały przekształcone w szpital, a dwadzieścia lat później rozbudowane w stylu klasycystycznym.

Ostatni dominikanie opuścili swoje miejsce przed rokiem 1846. W pierwszej połowie XIX wieku kościół pełnił funkcję filii parafii św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie, co miało związek z rosnącą liczbą mieszkańców Nysy. Ta sytuacja wymusiła zmiany w administracji kościelnej. W 1914 roku powstała nowa parafia św. Dominika, obejmująca lewą część Nysy i dodatkowo obejmująca trzy kościoły rektoralne.

W trakcie II wojny światowej kościół został poważnie zniszczony, a budynki parafialne uległy całkowitemu zniszczeniu. W latach 50. XX wieku przedsięwzięto odbudowę – w ramach której przeprowadzono gruntowny remont dachu oraz elewacji. Zmodernizowano także zakrystię, a także zbudowano salę do nauki religii. W 1960 roku w miejscu ruiny zniszczonej plebanii wzniesiono nowy budynek, a prace prowadził ówczesny proboszcz oraz wykładowca Wyższego Seminarium Duchownego w Nysie, ks. dr Antoni Kubik. Odbudowa nie byłaby możliwa bez zaangażowania całej wspólnoty, szczególnie dużego wkładu parafian z Jędrzychowa.

Architektura

Kościół św. Dominika w Nysie to przykład architektury barokowej, który zachwyca zarówno z zewnątrz, jak i wewnątrz. Jego konstrukcja jest jednonawowa i ma prostokątny kształt, co nadaje mu wyjątkową harmonijność.

Wzniesiony z dbałością o detale, budynek zwrócony jest ku północy, a jego fasada charakteryzuje się ramowymi podziałami w tynku. Elewacja frontowa zdobiona jest parami uproszczonych pilastrów, co podkreśla jego elegancję. Wejście do świątyni zamknięte jest łukiem odcinkowym, otoczonym pilastrami, które dźwigają dekoracyjny gzyms.

Wnętrze prezentuje dwuprzęsłowe prezbiterium, oddzielone od reszty budowli za pomocą łuku spłaszczonego, co nadaje mu szczególny charakter. Po zachodniej stronie znajdują się zakrystia oraz przedsionek, które łączą się z klasztorem oraz nawą trójprzęsłową.

Na piętrze, nad zakrystią, urządzono dawny chór zakonny. Ściany wnętrza, podzielone lizenami, dodają przestrzeni głębi. Narożne pilastry są wklęsłe, natomiast środkowe dekorowane są motywem cęgowym, co świadczy o dbałości o detale architektoniczne. Okna kościoła zamknięte są lekko nadwieszonym łukiem spłaszczonym, co harmonizuje z całością konstrukcji.

W obrębie kościoła wyróżnia się chór muzyczny, murowany, nadwieszony półkolistą arkadą. Arkada ta jest podpierana przez pilastry o dekoracji cęgowej, a całość zwieńczona jest balustradą tralkową. Ponadto, w centralnej części budynku znajduje się czworoboczna wieża, przykryta hełmem z latarnią.

Sklepienia w nawie, zakrystii oraz przedsionku są beczkowe z lunetami, natomiast sama nawa sklepiona jest kolebkowo. Wnętrze obfituje w oryginalny wystrój z drugiej połowy XVII wieku, który do dziś zachwyca odwiedzających.

Polichromia, stanowiąca najcenniejsze dzieło sztuki w świątyni, ukazuje sceny z życia św. Dominika, w tym przełomowe cuda, takie jak: ocalenie marynarzy przed sztormem, uzdrowienie budowniczego kościoła oraz wskrzeszenie młodzieńca w Bolonii. W kościele znajdują się także wizerunki dwóch uznawanych za wielkich Polaków uczniów św. Dominika: błogosławionego Czesława oraz św. Jacka.

Dodatkowo, możliwe jest dostrzec alegorię szerzenia się zakonu dominikanów. Choć autor fresków pozostał nieznany, z pewnością charakteryzował się dużym doświadczeniem w malowaniu tematów związanych z apoteozą zakonu oraz jego założyciela. Plafony te zostały odnowione w 1930 roku, co przywróciło im dawny blask.

Zarówno ambona, jak i ołtarz główny, wykonane w stylu rokokowym, wzbogacają wnętrze kościoła. Warto również zauważyć, że we wnętrzu znajdują się zabytkowe organy, które dodają uroku temu wyjątkowemu miejscu.

---

Oceń: Kościół św. Dominika w Nysie

---