Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja w Nysie

---

Historia

Historia kościoła pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela sięga czasów średniowiecza. Pierwsze wzmianki o nim datowane są na 1240 rok, aczkolwiek przypuszcza się, że mógł on istnieć znacznie wcześniej. Był to pierwotny kościół parafialny osady przedlokacyjnej, która później stała się znana jako Stare Miasto. Jego lokalizację można odnaleźć w rejonie obecnego skrzyżowania ulic Zjednoczenia i Gierczak. W XIV wieku obiekt przeszedł przebudowę w stylu gotyckim.

W tamtych czasach kościół cieszył się dużym znaczeniem i był w dobrym stanie. Z tego względu, w 1477 roku biskup Rudolf von Rüdesheim postanowił przenieść tutaj siedzibę kanoników otmuchowskich, uciekających z podupadającej świątyni. Z tego powodu kościół w Nysie zyskał drugiego patrona – św. Mikołaja. Do kolegiaty dołączono również dwa inne nyskie kościoły, które także już nie istnieją: św. Mikołaja oraz Maryi Różańcowej (łac. Maria in rosis).

Niestety, położenie świątyni na obrzeżach miasta wpłynęło negatywnie na jej losy. W 1650 roku straciła ona status kolegiaty, a w 1663 roku, w wyniku modernizacji murów obronnych i fortyfikacji, została zburzona. Jedynym pozostałym fragmentem była wieża, która ostatecznie zniknęła w 1741 roku.

Obecny kościół, wraz z plebanią, został wzniesiony w 1770 roku. Jego nowa lokalizacja znajduje się ponad kilometr na południowy wschód od miejsca, gdzie stał poprzednik, jednak ponownie przyjęto to samo wezwanie. W roku 1827 w pobliżu zbudowano szkołę parafialną, a w 1900 roku przeprowadzono rozbudowę kościoła.

Architektura

Budowla, której architekturę opisujemy, to późnobarokowy, jednonawowy kościół z umiejscowioną w zachodniej części wieżą. Jego dach, pokryty dachówką, ma formę klasycznego dachu siodłowego. Wejście do świątyni jest zamknięte łukiem koszowym, które zostało wkomponowane w obramienie uszate, charakteryzujące się bogatymi detalami.

W końcu XIX wieku kościół przeszedł istotną rozbudowę, której efektem było dodanie transeptu oraz nowego prezbiterium, zaprojektowanego w stylu neobarokowym. Na zewnętrznej elewacji dostrzegalne są ramowe podziały ścian w tynku, co nadaje budowli harmonijny charakter. Wieża kościoła posiada zaokrąglone narożniki i jest efektownie podzielona gzymsem na dwie kondygnacje. Na szczycie wieży znajduje się półkolista wieżyczka schodowa, otoczona po bokach półszczytami. Całość wieńczy neobarokowy hełm z ośmioboczną latarnią.

Z dawnego kościoła zachowała się trójprzęsłowa, prostokątna nawa, której zachodnie narożniki również zaokrąglono. Czwarte przęsło, nieco mniejsze i niższe, zostało przeznaczone na muzyczny chór. Po obu stronach nawy znajdują się dodatkowe pomieszczenia: od strony północnej kaplica, a od strony południowej kruchta, które częściowo wystają na zewnątrz budynku.

Wnętrze kościoła charakteryzuje się sklepieniem kolebkowym o obniżonym łuku, w którym umieszczono płytkie lunety z profilowanymi obramieniami. Podwieżowy fragment nakryty jest sklepieniem żaglanym. Okna są zamknięte łukiem odcinkowym, który lekko się nadwiesza. W dawnej tęczy znajduje się łuk spłaszczony. Empora nadwieszona jest na arkadzie z łukiem spłaszczonym, która posiada balustradę występującą półkoliście do przodu.

Wejście do zakrystii zdobi przeniesiony z innego miejsca prostokątny portal, który posiada uszate obramienie kamienne oraz okutymi żelaznymi drzwiami. Z wnętrza kościoła wyraźnie przebijają się elementy klasycyzmu, co widać chociażby w ołtarzach bocznych i ambonie. Zachowały się także liczne przedmioty rzemiosła artystycznego, stworzone przez nyskiego złotnika, Henryka Leopolda Liebera, a także kilka barokowych obrazów, które wzbogacają tą niezwykłą przestrzeń.

---

Oceń: Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja w Nysie

---