Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Nysie

---

Historia

W średniowieczu fundowanie kościołów nie ograniczało się tylko do władców, biskupów czy zakonów, ale także angażowali się w nie zamożni przedstawiciele mieszczaństwa. Taką właśnie sytuację zaobserwowano w Nysie, gdzie w 1372 roku Anna, wdowa po zamożnym mieszkańcu Hanco Isenecherze, postanowiła sfinansować budowę niewielkiej kaplicy dedykowanej Bożemu Ciału. Mieściła się ona przy Bramie Celnej, która obecnie już nie istnieje.

W myśl woli fundatorki, zapisana w jej testamencie, wszyscy rektorzy okolicznej szkoły parafialnej mieli obowiązek wysyłać w każdy czwartek ośmiu uczniów, którzy dopełnialiby rytuałów modlitewnych w intencji zbawienia duszy Anny oraz jej rodziny.

W okolicach 1434 roku wcześniej wybudowana kaplica została rozbudowana do formy małego kościółka, w którym zamontowano dwa ołtarze. W 1624 roku obiekt ten przeszedł w ręce jezuitów dzięki decyzji biskupa wrocławskiego, arcyksięcia Karola Habsburga. To właśnie ci zakonnicy organizowali tam różnorodne ćwiczenia duchowe.

W późniejszym czasie, opiekę nad świątynią sprawowały nyskie bractwa religijne, a kościół stał się tradycyjnym miejscem modlitwy dla lokalnych myśliwych. Od 1724 roku kościół zyskał dodatkowy epitet „mieszczańsko-bracki”. Restauracja budowli miała miejsce w 1721 roku, a następnie powtórzona została w 1743 roku w wyniku zniszczeń, jakie przyniosła wojna śląska.

Dzięki szczęśliwym okolicznościom, świątynia przetrwała oblężenie Nysy przez wojska napoleońskie w 1807 roku, nie doznając poważniejszych uszkodzeń, a w latach 1836-1876 spełniała rolę kościoła gimnazjalnego.

W latach 1881-1885 zdecydowano się na rozbiórkę murów do wysokości jednego metra, a następnie całkowitą rekonstrukcję obiektu. W zgodzie z ówczesnymi trendami na regotyzację, zachowano jedynie wybrane elementy architektoniczne i rzeźbiarskie, w tym ambonę oraz ołtarz z barokowym obrazem przedstawiającym zwiastowanie. Niestety, znaczna część wyposażenia kościoła została wymieniona, co negatywnie wpłynęło na jego wartość zabytkową.

Po drugiej wojnie światowej miały miejsce dalsze niekorzystne zmiany w wystroju wnętrza. W latach pięćdziesiątych XX wieku usunięto wielki neogotycki ołtarz i zastąpiono go mniejszym barokowym tabernakulum. W 1968 roku podczas remontu zlikwidowano także figury świętych Piotra i Pawła, umiejscowione w fasadzie budynku.

W rezultacie, kościół przez długi czas niemal całkowicie zatracił swoje oryginalne cechy gotyckie. Do obecnego stanu historyczną wartość obiektu podkreślają jedynie:

• czternastowieczny, kamienny, profilowany portal gotycki,
• żelazne drzwi do zakrystii z przełomu XV/XVI wieku,
• dwa barokowe obrazy (ukoronowanie Matki Bożej w niebie oraz nawiedzenie św. Elżbiety),
• kilka rzeźb świętych (Józefa, Jana Nepomucena, Ignacego, Joachima, Jakuba, Stanisława Kostki oraz Alojzego).

---

Oceń: Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Nysie

---