Park miejski w Nysie

Parki

Park Miejski w Nysie to zabytkowa przestrzeń o imponującej powierzchni 42 hektarów, usytuowana w prawobrzeżnej części miasta, w miejsca między Śródmieściem a dzielnicą Zamłynie. Jego unikalne położenie sprawia, że jest to miejsce niezwykle atrakcyjne dla mieszkańców oraz turystów.

Od strony południowej park otoczony jest zabudową jednorodzinną, której reprezentacyjną ulicą jest Słowackiego. Z kolei w stronę zachodnią znajdują się ogrody działkowe, które sąsiadują z alejką Bazaltową, co dodaje parkowi uroku i lokalnego charakteru. Granice tego zielonego zakątka wyznaczają z jednej strony rzeka Nysa Kłodzka oraz kanał wodny, natomiast od wschodu park ogranicza dawna fosa i malowniczy Staw Łabędzi.

Park Miejski w Nysie wyróżnia się nie tylko przepięknym położeniem, ale także wieloma interesującymi zakątkami oraz bogatą fauną i florą, które tworzą niepowtarzalną atmosferę tego miejsca. Jego aranżacja była inspirowana angielskim ogrodem krajobrazowym, co dodaje mu uroku. Całość jest podzielona na dwie wyraźne części, różniące się charakterem, a tę granicę wyznacza ulica Powstańców Śląskich, która sprawia, że każdy odwiedzający może poczuć wyjątkowość i różnorodność tego miejsca.

Historia

Do połowy XVIII wieku obszar, który obecnie zajmuje park, położony był na południu Młynówki. W tym miejscu znajdowały się podmokłe, niemal bagienne łąki, sąsiadujące z ogrodem biskupim, gdzie budowa jakichkolwiek budynków była niemożliwa. Z biegiem czasu, teren ten został stopniowo osuszony, a w jego obrębie zaczęto wznosić liczne młyny oraz folusze, w których zastosowano koła wodne.

Równocześnie uregulowano niewielką rzeczkę Białkę, która w końcu XVI wieku dzieliła się na dwie odnogi, co doprowadziło do powstania efektywnego kanału odwadniającego (Kanał Bielawski). Warto zauważyć, że istniejąca wówczas droga prowadząca do Młyna Prochowego została obustronnie obsadzona lipami, co dodawało temu miejscu uroku.

W XIX wieku przystąpiono do budowy nowych alei, przy których sadzono różnorodne drzewa, takie jak topole, klony, lipy oraz jesiony. Główne wejście do parku znajdowało się na początku drogi, która prowadziła wzdłuż kanału, przechodząc przez obszar dawnych fortyfikacji. Zmiany te zostały wprowadzone przed rokiem 1887, kiedy to powstał szczegółowy plan Nysy oraz przewodnik po mieście. Warto dodać, że na kilka lat przed tym wydarzeniem rozebrano istniejące tutaj fortyfikacje bastionowe, z których do dziś zachowały się jedynie wały ziemne oraz fosa – ta ostatnia została częściowo przekształcona w Staw Młyna Prochowego, obecnie znany jako Staw Łabędzi.

Przed rokiem 1890 na terenie obecnego parku wybudowano kolejny zbiornik wodny, nazwany Stawem Gondolowym lub Łódkowym. Na tym akwenie odbywały się regaty, a także udostępniano go do rekreacyjnego pływania łódkami, co przyciągało wielu turystów i mieszkańców.

W pierwszej połowie XX wieku pojawił się plan powiększenia terenu parku o podmokłe łąki nadrzeczne znajdujące się po stronie zachodniej. Próby osuszenia tego obszaru poprzez budowę rowów wodnych przyniosły jedynie częściowy sukces. Na tych terenach sadzono głównie olchy, ponieważ inne gatunki drzew zmagając się z trudnymi warunkami glebowymi, często usychały.

Układ wodny

W parku w Nysie znajduje się kompleksowy system wodny, który jest szeroko rozwinięty i różnorodny.

Na jego strukturę składają się Kanał Bielawski, kanał Młynówka oraz sieć mniejszych miejsca i kanałów, a także dwa przestronne stawy parkowe – Staw Łabędzi oraz Staw Gondolowy. Łączna powierzchnia zajmowana przez te elementy wynosi 5,3 ha.

Kanał Młynówka, usytuowany w zachodniej części parku, nie jest powiązany z innymi kanałami. Otacza on Fort Wodny, tworząc przed nim rozlewisko, w którym znajduje się mała wyspa.

Najważniejszym elementem systemu zasilającego park w wodę jest Kanał Bielawski. Na nim umiejscowione zostały liczne zastawki, które regulują poziom wody w pozostałych kanałach oraz stawach parkowych. Niestety, większość urządzeń hydrotechnicznych jest obecnie nieczynna i w złym stanie.

Nowa woda dostrzegalna w kanałach pochodzi głównie z opadów atmosferycznych oraz gleby.

Staw Łabędzi, który zastąpił dawną fosę, ma linię brzegową zgodną z przebiegiem historycznych umocnień, a w jego centralnej części znajduje się mała wyspa.

Część parkowa

Starsza, bardziej zagospodarowana część parku znajduje się po wschodniej stronie ulicy Powstańców Śląskich. To właśnie tutaj ulokowano główne wejście, które znajduje się przy ulicy Bohaterów Warszawy, obok szpitala. W tej okolicy znajduje się także najstarsza promenada nad Kanałem Bielawskim.

Rozmaite boczne alejki, usytuowane w pobliżu kanałów i stawów, w towarzystwie bujnego drzewostanu parkowego, charakteryzują się łagodnymi łukami. Dostęp do tych miejsc ułatwiają liczne mostki, które umożliwiają przekraczanie kanałów, a niektóre z alej prowadzą na wysokie groble.

W obrębie tej części parku można zauważyć budynek kasyna oficerskiego, który obecnie pełni funkcję mieszkalną, a także pozostałości dawnych koszar. Niestety, z wielu elementów małej architektury ogrodowej przetrwały jedynie postument rzeźby parkowej oraz kamienny portal umiejscowiony na nasypie w części wejściowej do parku.

Wschodni fragment parku łączy się z ogromnym obszarem zieleni miejskiej, który rozciąga się aż do ulicy Prudnickiej, prowadząc do Kaczego Dołka. Park ten ma również bezpośrednie połączenie z nyskimi plantami poprzez główne wejście, skąd prowadzi alejka na plac Paderewskiego.

Część leśna

Przestrzeń znana jako Park Wilsona to jedna z najbardziej wyjątkowych części Parku Miejskiego.

Usytuowana po zachodniej stronie ulicy Powstańców Śląskich, jej charakter zdecydowanie odzwierciedla cechy naturalnego lasu, w szczególności podgórskiej nadrzecznej olszyny, która w regionie jest dość typowa.

Dominującym gatunkiem drzew jest tutaj olsza szara, aczkolwiek można spotkać również niewielkie domieszki innych drzew, przede wszystkim brzozy brodawkowatej.

W tej części parku nie znajdziemy stawów, grobli ani mostków; cała przestrzeń jest przepojona gęstą siecią płytkich rowów wodnych, wzmacnianych faszyną.

Z tego powodu teren wygląda jak malowniczy labirynt, z licznymi alejkami o skomplikowanych kształtach, które zapraszają do odkrywania.

Na horyzoncie krajobrazowej harmonii wyróżnia się także obszerna polana, która dodaje urozmaicenia i sprawia, że miejsce staje się jeszcze bardziej przyjazne dla odwiedzających.

Warto również zauważyć, że w południowo-zachodnim narożniku tej części znajduje się Fort Wodny, który jest jednym z wielu zachowanych elementów rozbudowanego systemu obronnego Twierdzy Nysa.

Przyroda

W sercu parku miejskiego w Nysie rozciągają się najstarsze fragmenty starodrzewu, który może poszczycić się wieloletnią historią. Dominują tu gatunki liściaste liczące sobie od 150 do 170 lat, co nadaje temu miejscu szczególny charakter przypominający naturalne łęgi. Najwięcej drzew powstało dzięki nasadzeniom rzędowym lipy drobnolistnej, jesionu wyniosłego, dębu szypułkowego, klonu pospolitego, jaworu, grabu oraz topoli czarnej. Interesującym elementem tego ekosystemu jest grzyb ozorek dębowy, który jest bardzo rzadki w Polsce i objęty jest ścisłą ochroną.

Park kryje w sobie piękne aleje starych lip, klonów i jesionów, a także pojedyncze, okazałe drzewa, które charakteryzują się obwodami pni sięgającymi nawet 200 cm oraz wysokością przekraczającą 30 metrów. Wśród nich wyróżnia się dąb szypułkowy przy Stawie Łabędzim, uznawany za najstarsze drzewo w parku, które ma około 170 lat, obwód 406 cm oraz wysokość 30 m. Na terenie parku rosną także gatunki aklimatyzowane, w tym skrzydłorzech kaukaski, miłorząb dwuklapowy, cyprysik groszkowy, daglezja zielona, dąb błotny, dąb czerwony oraz choina kanadyjska.

Nowe nasadzenia, obejmujące krzewy forsycji pośredniej, derenia białego i rozłogowego, cyprysiki oraz żywotniki znajdują się wzdłuż brzegów Stawu Łabędziego. Eksplozja piękna budzi również roślinność runa leśnego, gdzie wczesną wiosną pojawia się chroniona śnieżyczka przebiśnieg. W obszarach o podwyższonej wilgotności można spotkać roślinność bagienną. Stawy w parku stanowią siedlisko wielu rzadkich gatunków roślin wodnych i szuwarowych, w tym rdestnicy grzebieniastej i drobnej oraz łączenia baldaszkowego.

Park to także prawdziwy raj dla miłośników ptaków, gdzie można spotkać gatunki takie jak: bocian biały, bogatka, czapla siwa, dzięcioł czarny, dzięcioł zielonosiwy, dzięciołek, dzwoniec, grubodziób, kaczka krzyżówka, kos, kowalik, kukułka, kwiczoł, łabędź niemy, modraszka, sowa uszata, szpak, wrona siwa, zięba, zimorodek. Wyspa położona w samym centrum Stawu Łabędziego stanowi doskonałe miejsce lęgowe dla łabędzi niemych, co dodaje parkowi jeszcze większego uroku.

Na terenie parku wyznaczono również ścieżkę dydaktyczną, która została zaprojektowana z myślą o ukazaniu walorów przyrodniczych i historycznych tego malowniczego miejsca.

Infrastruktura

Obecny stan infrastruktury parku w Nysie pozostawia wiele do życzenia. W parku można zauważyć niewielką liczbę ławek, co ogranicza możliwości wypoczynku dla odwiedzających.

Dodatkowo, brak parkingów, placów zabaw dla dzieci oraz toalet publicznych znacznie wpływa negatywnie na komfort korzystania z tego miejsca.

Co więcej, teren nie oferuje żadnych obiektów sportowych ani punktów gastronomicznych, co też ogranicza atrakcyjność tego parku.

Większość alejek jest wyłożona nawierzchnią asfaltową, co może wpływać na komfort spacerów w obrębie parku.

Oceń: Park miejski w Nysie

★★★★★
Średnia ocena:4.77 Liczba ocen:19